مقالات

بررسي ساختار فلزات معمولاً روي مقاطعي انجام مي‌گيرد كه از قطعه اصلي جدا شده‌اند اين روش متالوگرافي مخرب نام دارد. در بعضي مواقع قطعات قابل جدا شدن از محل اتصال نيستند و بايد در محل مورد بررسي قرار گيرند كه در اين صورت از متالوگرافي غير مخرب           استفاده مي‌شود. به طور كلي سه مرحله براي تعيين ساختار فلزات وجود دارد كه عبارتند از:
1-    آماده سازي سطحي
2-    گسترش طرحهاي سطح فلز به گونه أي كه بازتاب دهنده ساختار باشد.
3-    مشاهده آن

ارزیابی عمر باقیمانده اجزاء اصلی بویلرهای نیروگاهی (نظیر لوله های خطوط اصلی بخار، ری هیتر و سوپر هیتر) که تحت شرایط دمایی و تنشی بالا کار کرده و تحت تاثیر پدیده هایی همچون خزش و خستگی قرار می گیرند همواره بعنوان ضرورتی جهت پیشگیری از تخریب ناگهانی آنها در اکثر کشورهای دنیا مورد توجه بوده است. بدین منظور آزمایشات غیر مخرب متنوعی در نواحی بحرانی، بمنظور آگاهی از رخداد احتمالی تغییرات ریز ساختاری قطعات تحت بررسی، در طول مدت زمان سرویس دهی بکار می رود. در این راستا نواحی بحرانی تعیین شده از قبل همانند نواحی جوش، نواحی خم یا زانویی مربوط به لوله اصلی بخار یکی از نیروگاههای کشورکه حدودا 100000 ساعت تحت بهره برداری قرار گرفته است با استفاده از روش متالوگرافی غیر مخرب، همراه با محاسبات ارزیابی وضعیت خطوط اصلی بخار تحت بررسی قرار گرفت. یافته های آزمایشگاهی حاکی از زوال مولفه های ساختاری، جدایش ذرات کاربیدی در مرزدانه ها و ترک مرزدانه ای در زمینه دارد که با استناد به استانداردها و روشهای ارزیابی مورد استفاده وضعیت قطعه مزبور دلالت بر آن دارد که 40-30 درصد از عمر خزشی آن سپری شده است و می تواند حداقل 90000 ساعت تحت شرایط سرویس دهی نرمال قرار گیرد.

 زمانی که نیاز باشد که نمونه را در حال سرویس بررسی کنیم از روش متالوگرا فی سیار (portable) استفاده میشود و تفاوت آن با متالوگرافی مخرب در این است که برای تهیه نمونه قطعه را برش نمیزنیم و بدون اینکه در قطعه تخریبی ایجاد شود ساختار آن بررسی میشود. برای این کار از دستگاهی سیار که می توان بر سر آن سنباده و نمد نصب کرد،استفاده میشود. اچ کردن نمونه ها با استفاده از مالیدن محلول اچ بر روی سطح نمونه انجام میگیرد. برای بررسی ساختار نمونه از دو روش می توان استفاده کرد: اول اینکه از میکروسکوپ سیار استفاده شود،و روش دوم، روش رپلیکا میباشد، در این روش ابتدا مقداری محلول رپلیکا روی ورقهٔٔ رپلیکا می ریزیم و آن را روی نمونهٔٔ اچ شده قرار میدهیم وبا سطح انگشت فشار زیادی به آن اعمال میکنیم به طوریکه شکل مرزدانه ها و دانه ها روی آن دیده شود. بعد این ورقه را روی لام ولامل قرار میدهیم و زیر میکروسکوپ می توانیم آن را با بزرگنمایی های مختلف بررسی کنیم.

 زمانی که نیاز باشد که نمونه را در حال سرویس بررسی کنیم از روش متالوگرا فی سیار (portable) استفاده میشود و تفاوت آن با متالوگرافی مخرب در این است که برای تهیه نمونه قطعه را برش نمیزنیم و بدون اینکه در قطعه تخریبی ایجاد شود ساختار آن بررسی میشود. برای این کار از دستگاهی سیار که می توان بر سر آن سنباده و نمد نصب کرد،استفاده میشود. اچ کردن نمونه ها با استفاده از مالیدن محلول اچ بر روی سطح نمونه انجام میگیرد. برای بررسی ساختار نمونه از دو روش می توان استفاده کرد: اول اینکه از میکروسکوپ سیار استفاده شود،و روش دوم، روش رپلیکا میباشد، در این روش ابتدا مقداری محلول رپلیکا روی ورقهٔٔ رپلیکا می ریزیم و آن را روی نمونهٔٔ اچ شده قرار میدهیم وبا سطح انگشت فشار زیادی به آن اعمال میکنیم به طوریکه شکل مرزدانه ها و دانه ها روی آن دیده شود. بعد این ورقه را روی لام ولامل قرار میدهیم و زیر میکروسکوپ می توانیم آن را با بزرگنمایی های مختلف بررسی کنیم.